8 Mart 2014 Cumartesi

Aramızda Kelimelerden Doğan Bir Bağ Var Artık

                                              

                                                   AYFER TUNÇ VE DÜNYA AĞRISI
17 Şubat’ta   Aynalıgeçit’te  Ayfer Tunç ve Murat Gülsoy’un  “Aşk Çığrından Çıkınca” etkinliğine katıldım.  Ayfer Tunç’un coşkulu konuşmasına hayran kaldım ve çıkışta neden daha önce Ayfer Tunç kitabı okumadım diye hayıflanarak soluğu kitapçıda aldım. Son kitabı Dünya Ağrısı yeni çıkmış. Biraz ters olacak ama “son kitabından okumaya başla” diyen iç sesimi dinledim ve onu aldım, Ne iyi yapmışım, bir solukta okudum. Coşkulu konuşmasına hayran kaldığım Ayfer Tunç ‘un yazı dili, kelimeleri, cümleleri, karakterleri beni sıkı bir Ayfer Tunç okuyucusu yaptı.

Can Yayınlarından çıkan diğer kitaplarından şimdi sırada "Suzan Defter" var. Dünya Ağrısı kapak tasarımı da  Can Yayınlarının klasik kitap tasarımdan farklı. Neden olduğu bilmiyorum ama bazen kitap tasarımları da beni çok etkiliyor. Bu kitap da kapak tasarımı  ve arka sayfasında tanıtım yazısı ile beni içine çekti.

Okudukça cümleler not aldım.  Bu cümlelerden biri de ” Hikayeler  insanı kendi kuyusundan çıkarır, başkalarının kuyularına atar”dı. Bu kitap beni  Mürşit ve Madencinin kuyusuna attı. Okudukça Delidağ’ı ,  otelin camından görür oldum.  Madenciye ve  Mürşit’e  bağlandım, Pehlivan’ı, Özgür’ü , Kibar’ı , Şükran’ı,  Elvan’ı, Bahar’ı, Arzu’yu tanıdım. Mürsel,Peynirci,  Cuma, Beyazıt ve oteli, Muhsin’le tanıştım kimini çok sevdim kimine sinir oldum. Atlantik ‘de rakı içtim.

Elvan’ın

-Baba.. Neyin var?

-Hiç kızım.. İçim ağrıyor

-Benim de ağrıyor baba, herkesin az çok ağrıyor içi , yaşamak böyle bir şey değil mi zaten baba.. dinmeyen  bir ağrı. Ama senin ilacın bana uymaz, benimki de sana.  Benim için üzülme ben mutluyum .

Dediği yerde kaldım, babamın elini tutmak istedim.

Defterime bakıyorum kaç sayfa not almışım kitapla ilgili, bu cümleler belki gün gelir benim hikayelerim de ilk cümlesi olur.

Bazen içim ağrıdı, bazen asitli sözlerin altında kaldım, yaşama alışkanlığı kazandım, pasif uyku uyudum, hamuruma umut kondu mu?  diye düşündüm, acı masumiyeti, saf aşkı istedim, insanların utanmaya alıştıklarını gördüm. Eskimiş sevgiyi hayatımdan çıkarmak istedim,"ben öpen miyim, yanağını uzatan mı? " diye sordum kendime, etrafımda ruhu kanser olmuş insanlar olduğunu gördüm.

Dünya ben de ağrı yapıyor mu? diye sormalı bence insanlar ve kelimelerine, cümlelerine ,bu güzel  romana binlerce teşekkür Ayfer Tunç diyorum.

25 Şubat 2014 Salı

SAMED BEHRENGİ "KÜÇÜK KARA BALIK"



Maillerime bakarken arkadaşımın İran gezisinden gönderdiği bu fotoğraf yine içime cemre düşürdü. Samed Behrengi “Küçük Kara Balık”

Ben biraz geç tanıştım Küçük Kara Balık’la. Belki de en iyi zamandı. “Cemrenin suya düştüğü ilk geceydi.” İlk okuduğumdu da, sonrasında her okumamda da cemre yüreğime düşüyor, küçük kara balık aklıma düşüyor.

Behrengi belki çocukluğum masalcısı olmadı ama dünümün, bugünümün ve yarınımın masalcısı oldu.

İranlı fakir bir ailenin çocuğu olan Samed Behrengi, 1939’da Azerbaycan’da doğdu. Yaşadığı toplumu çok iyi anlayan ve kavrayan Behrengi, çocuklar için yazdığı hikaye ve masallarında İran toplumunun gerçeklerini anlattı. 1968’de kayboldu, cesedi  Aras nehri kenarında bulundu. Behrengi,” Çocuklar bu toplum babalarınızın size miras bıraktığı toplumdur. Yaramazlıklarınızı aza indirmelisiniz hatta bırakmalısınız. Toplumun sorunlarının üstesinden gelecek çözüm arayışları bulmalısınız. Toplumu tanımanın birkaç yolu vardır. Bu yollardan biri de kitap okumaktır. Kitapların hem en iyisi seçmeliyiz hem de sorunlarımıza yanıt verenleri. Öyküler, bizlere toplumumuzun gerçek resmini çizebilir; sorunları ve nedenlerini açıklayabilir. Öyküler okuyucuları yalnızca eğlendirmez. Bu yüzden ben de akıllı çocukların öykülerimi yalnızca hoş vakit geçirmek için değil, öğrenip bilgilenmek için okumalarını istiyorum.”

22 Şubat 2014 Cumartesi

KESİKBAŞ DANSI


Sanki elinde sıradan bir nesne tutuyormuşçasına sakin kendinden emin ve özgüveni tam bir kadın:Salome. Diğer yanda kılıktan kılığa girebilen yetenekli bir oyuncu:Serra Yılmaz. Her ikisi de bize bakıyor ve bir tepside kanlar içinde kesilmiş bir baş gösteriyor; bu Vaftizci Yahya'nın başı. Salome çok mutlu ve sakin,  Serra Yılmaz ise tedirgin çünkü Kral  Hirodias'ın üvey kızı Salome'nin gizli ve hain bir plan içinde olduğunu biliyor. Bu plan dahilinde Salome; aşkını geri çeviren, kadınlığını reddeden, aleyhinde durmadan konuşan, atıldığı zindanda kralın kendisini kurtarmayı bekleyen Vaftizci Yahya'nın kafasının uçurulması için annesiyle birlikte gerekli talimatları vermiştir.Salome yaptığı plana göre; üvey babası Kral Hirodias altın sarayının büyük salonunda güzeller güzeli  üvey kızının yapacağı erotik dansı seyrederken, Yahya'nın katli gerçekleşecekktir. Salome hiçbir erkeğin kendisini reddetmesine alışık değildir. Oysa Yahya onu aşağılamış ve reddetmiştir. Bu küstah hareket cezasını bulmalıdır. Hangi erkek olursa olsun, ister üvey baba, ister kardeş, isterse Vaftizci Yahya hepsi onun cinsel cazibesine ,çekiciliğine kapılmak zorundadır. Onu ölümsüz yapan da budur. O İncil'in anlattığı efsanevi kadın mitlerin eşsiz kadınıdır. Tarih öncesinin en baştan çıkarıcı demonik kadını olarak ön Rönesans ve yüksek Rönesans'ın ustaları tarafından İncil çıkışlı resimlerin baş figürüdür. Barok üslubun öncüsü Paola Veronesse onu yeniden yaratırken yeşil rengi özenle kullanmış, aralara serpiştirmiş ışığın lekelerine göre, gölgenin karattığı bölgelere doğru stratejik bir kullanım gerçekleştirmiştir. Salome'nin gökkuşağı tül giysisi dalgalandıkça zindanda zindanda akan kanın erki onu daha da şehvetli hale getirmiş ve kral Hiredos kendinden geçerek olup biteni hiç anlamamıştır. Bu sırada Serra Yılmaz da kuliste 'Veronesse Yeşili' bir kostüm giyerek Salome'nin hemen yanı başında oldukça kaygılı, O gibi olmadan, ama Oymuş gibi bize bakmaktadır.
Serra Yılmaz çağlar sonra zamanın akışında dönüşen ve değişen ne varsa onu temsil etmektedir. Kadim zamanlardan ihtiraslı bir kadın Salome ve 21. Yüzyıldan bilinçli bir kadın Serra Yılmaz; insan bilincinin evrim geçirmesi için bu kadar çağ mı geçmesi gerekmiştir!
Tabloda dişi ihtirasın taç yaprakları modelin göğsünde filizlenirken, Serra Yılmaz Veronesse yeşillikler koyulaşan bakışlarını okuyucuya çevirip birazdan olacakları bize haber veriyor. Ve Salome eğilip Yahya'nın kesik başını ölü dudaklarından uzun uzun öpüyor.
Kesikbaş Dansı. Güneşli Inal,Sanat Objesi olarak sanatçı, YapıKredi Yayınları

23 Temmuz 2013 Salı

“Olabilir, ayrıca bir de kuru ot yüklü, iki atın çektiği,ırmağı geçen araba vardı, Sol tarafta da bir ev, Evet , Öyleyse o ressam bir İngiliz , Olabilir,” José Saramago – Körlük – Can Yayınları Sayfa 148


JOHN CONSTABLE
İngiltere’de Suffolk köyünde bir değirmencinin oğlu olarak dünyaya geldi. Burası ressamın sanat hayatının büyük bir kısmında başvurduğu cennet görünüme sahip yerdir. Yeteneği ve geçirdiği mutlu çocukluktan edindiği görsel birikimle 19. Yüzyılda yetişmiş en iyi manzara ressamlarından biridir.
Kendisinden önce gelen sanatçıların gerçeği pek yansıtmayan resimlerine karşın, çevresini ve doğayı olduğu gibi ve canlı resmetmeyi başardı.
Bulutlara neredeyse hareket kazandırdığı ve kullandığı renklerin sıcaklığı ile adeta gerçekmiş gibi algılanan tabloları ününün yayılmasında etkili oldu.
1799 yılında Kraliyet Akademisine girdi. Aldığı eğitimi, kendi tarzında boyadığı kesik fırça darbelerini ve renk karışımını da birleştirerek kendi üslubunu yakaladı. Genellikle yüksek tepeler, bulutlu dağlar, ot yığınlarıyla kaplı alanlar gibi İngiltere’nin kırsal alanlarını resmetmeyi tercih etti.
SAMAN ARABASI, 1821, 130.5X185.5 cm, Ulusal Galeri ,Londra
Sanatçı birçok ressam ve düşünüre esin kaynağı olan Paris Salonunda sergilenen Saman Arabası serisiyle Kraliyet Akademisi üyeliğine getirildi.
Gerçeklikten başka hiçbir şeye aldırmayan sanatçı, sıcak bir yaz gününün öğleden sonrasının hissedilebilir varlığını bu tablosunda çarpıcı bir şekilde ortaya koyar. Bir gün köy sahnesi, bir nehri geçen saman arabası.

Tablonun içinde kendimizi kaybetmek, bayırlara düşen güneş lekelerini görmek, başıboş bulutları seyretmek, içtenlik,abartısızlık ilk gözümüze çarpan noktalar.

6 Eylül 2011 Salı

GUSTAVE KLİMT :ÖPÜCÜK



GUSTAV KLİMT (1862 – 1918) DER KUSS ( ÖPÜCÜK )

Avusturyalı sembolist ressam. Viyana Sezession grubunun önemli üyelerindendir. Tablolarının yanı sıra duvar resimleri, eskizleri ve diğer eserleriyle de tanınır. Klimt’in birincil resim konusu kadın bedenidir ve eserlerinde ince dekoratif süslemelerle beraber zarif bir erotizm göze çarpar.

ÖPÜCÜK : 1907-1908 Tartışmalar yaratan bu tabloya birçok farklı yorum yapılmıştır.
Eseri sıradan olmanın dışında tutan zamanın önemsizliği ve sonsuzluk duygusunun yoğunluğudur.
Kadın ve erkek bir uçurum kenarında öpüşüyorlar. Erkeğin aşkı içinde kendini unutuşu, tutkuyla sevdiği kadına sarılmasında anlaşılmaktadır. Kadını gözleri kapalıdır bir eliyle adamın boynuna sarılmış olmasına rağmen diğer eliyle itiyor gibidir.
Gerçeküstü bir aşkın çiçek tarlasındaymış izlemini veren bu tabloda, kadın ve erkeğin bedenlerindeki şekillerin farklılığı ilgiyi hemen çeker. Kadının giysisi ve saçları baharı anımsatan çiçek desenleriyle bezelidir. Erkeğin saçlarında yosunlar, giysisindeki mozaik şekiller ve her ikisinde de keskin renk geçişleri kadınla erkek arasındaki ayrıma vurgu yapmak ister gibidir. Bu şekiller kadın dünyasının anlaşılmaz ama yumuşak belirsizliğini, erkek dünyasının netliği ve kesin duygularını simgelemektedir.

11 Aralık 2008 Perşembe

MEKTUP


Sevgili Ömür,


Az önce seni albümlere bakarken gördüm, geçen günde arkadaşlarına benden ve yaşadığımız olaylardan gülerek bahsediyordun. Zaman ne kadar çabuk geçiyor değil mi ? 25 koca yıl. Siz o zaman Trabzon'daydınız, bizde Artvin'de. Annem, Rahmi eniştem eve dönerken doğuma 2 aydan fazla var bebek için alışveriş yaparım diye size gelmişti. Teyzem yani annen, halan,
babaannen bizi görünce çok sevinmişlerdi. Annem seni boncuk diye seviyordu, seni kucağına alıp 'benim boncuk yeğenim’ diye sevmeye başlayınca sana sinir olmuştum -‘bunun gözlerinin nesi boncuk, siz benim gözlerimi görün de boncuk neymiş o zamam karar verin dedim kendi kendime’
Herşey Artvin’den gelirken, yolda başladı. Anneannemlere uğradık, dedem, annem, teyzem, dayım devamlı, sizlerden konuştular özelliklede senden, hatta sana hediye bile gönderdiler. Şimdi Ömür'e birşeyler göndermezsek bize küser diye daha önce yaşadığınız olayı anlattılar.

Siz bir bayram öncesi onlara gitmişsiniz, sen bayram sabahı Trabzon’dan alınan bayramlıklarını giyinip anneannen ve dedenin elini öperken onlara tavır yapıp, -siz ne biçim anneanne dedesiniz insan tornuna bayramlık birşeyler alır sadece para vermez demişsin. Bunun üzerine onlarda arkadaşlarının dükkanını açtırıp sana bayramlık almışlar. Böylece senin cadılığından kurtulduklarını anlattılar.
Seni çok merak ediyordum , belki biraz da kıskanıyordum, benden fazla konuşulmuyordu. Ultrason o zaman yok benim erkek olduğumu bilmiyorlar halbuki ben evin ilk erkek torunu olacaktım.

Sen ailenin küçük kızı herzamanki gibi evin içinde kimseyi umursamaz halde dolaşıyordun. Babaannen, halan annemle ve benimle çok ilgilendiler. Sen babanın yurt dışından yeni getirdiği oyuncakları anneme göstermeye başlamıştın, çok güzel bebekler vardı, ütü,ütü masası, yemek seti, birde bir kız çoçuğuna niye alınır bilmediğim bir helikopter. Anahtarla çevirip hareket ettirdin, benimde böyle oyuncağım olurmu diye düşündüm. Annem senin helikopterle oynadığını görünce takılmıştı sana,bunun üzerine halan , babanının o oyuncağı kuzenine aldığını ama senin valizden çıkan oyuncaklara el koyduğunu şu anda senin için çok değerli olduğunu söyledi. Annem ‘eğer oğlum olursa ona verirmisin’ dediğinde sen ‘oğlunu seversem veririm’ demiştin.
Herşey iyi giderken neler olduğunu anlamadım kendimizi hastenede bulduk. Herkesi çok korkuttum, evet erken geldim ama bende çok korktum. Nerdeyse iki aya yakın hastanedeydim, beni küvez dedikleri cam bir kaba koydular, iki ay o cam kabın içinde geçmişti. Neyse artık eve geliyordum, bir süre daha sizde kalacakmışız Artvın’e dönmüyoruz, doktorlar bana bakarken dikkat edilmesi gerekenleri söylüyorlardı, hala çok küçükmüşüm, yemeği damlalıkla yemem gerekiyormuş, vucut sıcaklığı için ayrıca pamuklara sarılmam lazımmış, doktorlar iyi olduğumu söylüyorlar ama ben kendimi iyi hissetmiyordum.
Neyse eve geldik, ben en çok senin bana nasıl davranacağını merak ediyordum, beni babannenin yanına bıraktılar, sende gelip,’teyze ne güzel , hep burda kalsın, bak benim bebeğime benziyor’ diye koşarak odadan bebeğini getirdin. Gerçekten de getirdiğin bebek aynen bana benziyordu. Senin için, ben elindeki oyuncak bebekten farksızdım, sende ona bana yedirdikleri gibi damlalıkla yemek yedirip, bebeğini pamuklara sarıyordun. Benim adım Evren’di, senin bebeğinin adı ne dediklerinde adının Neslihan olduğunu söylüyordun. Ne kadar tuhaf değil mi, Neslihan hala senin yanında, diğer bütün oyuncaklarını sakladığın gibi odanda duruyor. Birgün çok ağlamıştım, annem ve teyzem beni bir battaniyeye koyup, iki ucundan tutup sallanmaya başladığında sende bebeğini aynı şekilde örtünün içine koyup bir ucunu anneme vermiştin ve annemde tutup benimle bereber sallamaya başlamıştı Neslihan bebeği. Ben seni çok sevmiştim, biliyorum ki sende beni sevmiştim.

Ve en güzeli sen bir gün annene ben bebeğimin adını değiştirdim ona Pamuk bebek diyeceğim Evren'e de Pamukcuk diyelim dediğinde sizinkiler sana benim erkek bebek olduğumu bu yüzden pamuk denilmeyeceğini söylediler. Aralarında pamuk gibi beyaz ve yumuşak olduğumu, yüreğimin pamuk gibi olmasını dilediklerini konuştular. Annem çok küçük olduğumdan beni tutmaya korkuyordu, halan ve teyzem beni pamuklara sarıyor, babaannen de damlalıkla yemek yediriyordu. Anlacağın prens gibiydim .
Burada olmak çok güzeldi, özellikle annemin kokusuyla. Evdeki herkes beni çok seviyordu ama ters giden birşeyler vardı, devamlı ağlıyordum sen ben ağlamaya başlayınca helikopteri getirip benim yanıma bırakmıştım bir gece.’Teyze bu Evren'in olsun beni onu çok sevdim belki artık ağlamaz’ demiştin.

Birkaç gün sonra birden ateşim çıktı, baban beni hemen hasteneye götürdü ama olmadı ve herkesi çok üzdüm. Sen o zamanlar ölümün ne olduğunu bilmiyordun ve kısa aralıklara bu ölüm denilen şeyle tekrar tekrar karşılaştın. Biz şimdi burda Rahmi eniştem, anneannem, babaaannen, dedem sizleri seyrediyoruz ve ben senin gibi bir kuzenle geçirdiğim o kısa süreyi herzaman gülerek ve kalbim sızlayarak hatırlıyorum. İlk başlarda biraz kıskançlıkla başlayan duygularım beraber geçirilen o kısa sürede bambaşka bir hal almıştı ve şimdi buradan söyleyeceğim tek şey 'beni pamuklara sararak bakmıştınız ya bende burada babana pamuk kalbimle bakıyorum ve ona onu nekadar sevdiğini her zaman fısıldıyorum.'

Evren

Şuanda hayatımızda olmayan ama geçmişte birşeyler yaşadığımız birinden bize yazılmış bir mektup ödev olarak verilmişti.

öMÜR

8/11/2006, Suadiye