İSMİNİ SÖYLEMEYİ BECEREMEDİĞİM ŞEHİR

İsmini söylemeyi beceremediğim şehir
Ljubljana
İsminin içinde sevgi anlamı barındıran başka şehir var mıdır acaba?
Turistik geziler için yazılmış broşürde ‘küçük ama inci gibi değerli’ diyordu burası için. Ana meydanı, süslü yapıları, 400-500 yıllık ıhlamur ağaçları , parke taşlı küçük meydanları, ağaçlı yolları, heykelleri, nehir boyunca uzanan köprüleri, aşıklar için, sevgi için tasarlanmış sanki.
Düş ile gerçek arasındaki Adriyatik ve Balkanların bu minik şehrinin dünyanın en romantik kenti olduğunu uçaktan iner inmez hissetmiştim, hissetmiştik.
Otelimize yerleşip hemen bir tur yapmak için can atıyordum.
"Ne bu acele? diyen sevgilimi dışarıda çok güzel yemek sözüyle kandırıp kendimizi dışarıya attık. Güzel bir havada sevgilimle elele bu şehirde.
Gezi rehberi elimde ama nerelere gideceğimi zaten biliyor gibiydim. Önce büyük meydana gitmeye karar verdik.Ve sevgilim rehberdeki yazıyı okumaya başladı. "Slovenya’nın büyük şairi Presen, imkansız aşkı Julia Primic için şiirler yazarken bu halkın bu destansı aşkı bir gün ölümsüzleştireceğini bilemezdi. Bugün eski kentin tam merkezinde yer alan Presernov Meydanı, kavuşamayan iki aşığın anısını yaşatırcasına sevgililerin, turistlerin buluşma noktası gibiydi." O anda sevgilim elimi daha sıkı tutmaya başladı.
Meydanda yürümeye başlayınca nehir boyunca uzanan birbirine bitişik üçer dörder katlı altları cafe, çiçekçi veya antikacılarla süslü evleri ve birbirinden güzel köprüleri ve heykellerle donatılmış meydanları ile bu şehir "İyi ki buradayız" dedirtmeyi başarmıştı.
Şehrin dokusunda dolaşırken insan kendini hemen havaya kaptırıyor. Birbirimize sımsıkı bir şekilde sarılmış ve hiç konuşmadan ayaklarımızın bizi götürdüğü tarafa doğru giderken kendimizi üçüz köprü üzerinde bulmuştuk.Ünlü mimar Plecnik’in yapıtı üçüz köprü ki ikisi yayalar , biri araçların geçmesi için yapılmış. Bu taş köprü şehrin romantizmine bir de Venedik havası eklemişti.
Köprünün üzerinde sevgilim birden,
Kar kesti yolu
Sen yoktun
Oturdum karşına dizüstü
Seyrettim yüzünü
Gözlerim kapalı
Gemiler geçmiyor
Uçaklar uçmuyor
Sen yoktun
Karşında duvara dayanmıştım
Konuştum, konuştum, konuştum
Ağzımı açmadan
Sen yoktun
Ellerimle dokundum sana
Ellerim yüzündeydi.

Derken ellerini yüzümde gezdiriyordu. Evet burası ismini hakeden şehir diye geçirdim içimden.
Sanki bir sahne dekorunun içinde geziyorum derken gelen bu güzel Nazım şiirinin ardından sevgilimin söz verdiğim yemeği hakettiğini düşünerek elimizdeki broşürden restoranlar bakmaya başladık. Birini gözümüze kestirip o tarafa doğru yürümeye başladık. Yol boyunca gördüğümüz kentin koruyucusu olarak kabul edilen mitolojik ejderha heykelleri ve bu heykellerle süslü Dragon Köprüsü.
"Canım bu köprünün yanında biraz duralım mı?"
"Olabilir de neden?"
"Kitapçıkta ne yazıyordu. Rivayate göre bu köprüden bakire Sloven kızı geçtiğinde ejderha kuyruk sallıyormuş"
"Sen bu rivayetlere inandığını söylemeyeceksin herhalde. Hadi ben çok açıktım.Verdiğin yemek sözü bakire Sloven kızından daha cazip şu anda."
Restorana doğru ilerlerken köprüler üzerindeki antika pazarlarına yemek sonrası bakmaya karar verdik. Yola devam ederken yükselen şehrin klasik müziğinin yanısıra eski kentin her köşesinden farklı bir müzik yükseldiğini farkettiğim anda sevgilimde kulağıma aşkımızın şarkısını fısıldıyordu.
Parke taşlı dar sokakta minik bir restoranda yediğimiz balık ve içtiğimiz şarabında etkisiyle elele gezimize devam ettik.
Nehir boyunca kurulmuş olan antika pazarında orijinal tablolardan gravürlere, küçük biblolardan saatlere kadar herşey vardı. Minik kalp şeklindeki saatli kolyeye uzanmışken sevgilim
-Hadi canım alışverişi yarın yaparız diyerek çekiştirmeye başladı.
Şehri dolaşmaya devam ederken bizi içine çeken Ulusal Kütüphaneye girdiğimizde siyah görkemli sutünların yanından yukarıya, okuma salonlarına doğru çıkarken her adımda günışığı ile meydanın daha da aydınlandığına tanık oluyoruz. Usta mimarın bilgi ile aydınlanma fikrine tasarımla gönderme yaptığı bu kütüphanede sevgilimle saatlerce oturup aşk kitaplarını birbirimize okumak isteğimiz ikimizinden gözlerinden okunuyordu herhalde.
Bu minik şehirde yaşasak,İstanbul’a hiç dönmesek , buraya indiğimiz andan itibaren yakaladığımız bu duygu bir ömür boyu devam eder mi acaba? diye düşündüm bir an. Bu şehir bana ve özellikle de sevgilime yaramıştı. Şiir okuyup şarkı söylemişti. Peki ya bu şehirde doğanlar. Onlar doğuştan romantik olurlar herhalde. Bunun cevabını bilmek istemezdim dersem yalan olur. Kökleri bu şehirde olan bir sevgilim olsa.
Neyse ben bunları düşüneceğime yanımdaki, bu şehre indiğimiz andan itibaren değişen sevgilimin tadını çıkartayım.
"Açıkhava Müzesini andıran bu şehirde insan kendini aşk filminin kahramanı gibi hisstediyor değil mi aşkım?"
"Evet eski dönem bir aşk filmi.Ve senin aşk filmi deyince daha doğrusu film deyince aklına gelen, aklımıza gelen, Rüzgar Gibi Geçti ve kahramanımız Scarlet Ohara."
"Ne güzel bak unutmamışsın."
"Nasıl unuturum."
"İstersen burada kavgaya başlayalım"
"Bak görüyormusun, insan burada kavga bile etmiyor, edemiyor" diyerek kendine doğru çekerek sarılmaya başladı.
İlerlemeye devam ettik, burası geçekten büyüleyici bir şehirdi.Vodnikov Meydanına bakan çarşıda yaşlı Slove Hanımların kendi elleriyle aranje ettikleri sanat eseri güzelleğindeki çiçek buketleri tam zamanında sevgilimin imdadına yetişti. Bu buket yapılışı ve verilişindeki önemle özenle kurutularak saklanmayı hak ediyordu. Evde kuru çiçek saklamak iyi değil derler ama bu söz bu çiçek için geçerli olamazdı.
Gezimize devam ederken buranın aynı zamanda yemyeşil bir kent olduğunu fark ettik.Tasarlanırken doğa adeta şehrin içine katılmış ve böylece alabildiğince yeşile bürünmüş bir ekokent ortaya çıkmış.
Çok büyük bir özenle buğünkü dokusuna kavuşmuş bu şehirde sevgilim de bana karşı çok özenliydi.
Kanoyla yaptığımız nehir turunun ardıdan tatlı bir yorgunlukla otelimize döndük. Saatlerdir sokakta olduğumuzu o an farkettik. Kendimi yatağın üzerine atıp:
"Biliyormusun, şimdi duşa girince bunların hepsinin birdüş olacağını anlamaktan korktuğumu "söylediğimde
"Merak etme ben bunların bir düş olmadığını ispat ederim sana, önce sen duşa gir ben de aşağıya inip geliyorum" dediğinde, ne işin var diye soramamıştım bile.
Duştan çıktığımda sevgilim odada yoktu. 10 dakika sonra geldiğinde çok güzel bir restoranda rezervasyon yaptırdığını ve hazırlanmamı söyledi.
Çok güzel bir yemeğin aradında bu romantik şehirde sevgilimle elele karanlıkta yürüyerek otelimize döndük.
Odaya girdiğimizde ikimizde tatlı bir tebessümle yatağa geldigimizde sevgilimin boynuma taktığı sabah antikacıda gördüğüm minik kalp şeklindeki saatli kolye bu şehrin ismini gerçekten hakettiğini bir kere daha ispat etti.
Boynumda kolyem, sevgilimin koynunda adını söylemeyi beceremediğim bu şehirde yaşadığım gün ve gece için Tanrıya şükrettim.

Skylife Dergisinin şehir tanıtım sayfalarını masanın üzerinde açık bıraktığımda sevgilimde benim kadar etkilenir ve iki günlük iznimizi bu şehirde geçiririz diye dua etmeye başladım.

Ömür Bayramoğlu
Suadiye, 17,11,2007

BEN İNCE'YİM

  Masal anlatmaya başladı. Nerden çıkmıştı şimdi? Sevgilim ve masal anlatmak. Bakalım sonu nereye varacaktı?

 “Biri olmadan öteki olmazmış.” İki balık varmış. Biri turuncu ve iri, diğeri korkak ve ince.

-Çiftler böyle midir, biz de böyle miyiz?

-Kumral olabilirim ama turuncu değil, sen de ince sayılmazsın demişti masalın başında.

İri sormuş bir gün. “Madem bütün denizler birbirine bağlı, niye biz seninle bu kıyıdan ötekine yüzüp duruyoruz. Kendimizi bir akıntıya bıraksak, yeni sularda yüzsek, başka balıklar yesek daha mutlu olmaz mıyız?” Hak verdi İnce. İnceliğinden sırf. Çünkü onun mutluluğu için İri ve o kıyı yeterlidir.

Gerisi hava, su değişikliğidir ki, insan bundan beslenemez. Balıklar hariç.“Yok ya ben İnce değilim, o da İri.

Katıldı yine düştü İri’nin peşine. Akıntıya bıraktı kendini.  Bunlar beraberce İstanbul ve Çanakkale boğazlarını geçtiler. Geçerken eğlendiler. Fakat bir balıkçı, akşam çocuklarına balık götürmek için suya ağ atmıştı.  Ve bizimkiler farkına varmadan bu ağa takıldılar. Daha doğrusu İri takıldı, iri ya. İnce’de sıyrılıp çıktı. İnce ya bırakıp gitmedi. Hem inceydi  hem aşık. Kemirip ağları kurtardı İri’yi.“E tabi, ben bu ağlara takılacak kadar kuvvetli değilim, eriyip gidecek gibiyim” diyerek onun gururunu okşadı.

Evet ya ben İnce olabilirim diye düşündü masalı dinlerken.  Aşkta en yanlış şeyler bile mantıklı gelir insana. Tabi balıklara da.  Çünkü aşk suyun içinde de aşk. “Evet ya ben İnce’yim.”

Derken bizimkiler soğuk denizlere kavuştular. Fakat İnce alışık değildi bu serin sulara ve hastalandı. Pulları dökülüyordu her gün ve gün geçtikçe daha da yavaşladı. Hatta durdu bir gün Atlantiğin  ortasında. Ya döneceklerdi ve İnce iyileşecekti, ya da tek bedene düşeceklerdi.  Çünkü herkesin Küba’ya yüzecek kadar nefesi yetmeyebilirdi. İri Küba’ya gitmeye gitmeyi seçmeden önce biraz düşündü. O düşündüğü süre kadardı sevgisi ki o da çok sayılmazdı.

Yok, benim sevgilim İri değil. Ama ben İnce olabilirim. İnsan sevdiğiyle geçen zamana doyamadığı kadar aşıktır. Balıklarda. “İki dakika daha beraber yüzmek, tek başına aşık olmaktan iyidir” dedirtir aşk insana. Evet ya ben İnce’yim ve aşığım.

Ve onunla Küba’ya varmak için son çabalarla iki dakika kadar daha yüzdü ve öldü. Yukarı doğru çıkarken zayıf gövdesi kılçıklarına kadar mutluydu ve gülüyordu. Koca bir balina onu yuttu. İri artık tekti. Suyun ucunda Küba vardı. Var gücüyle yüzdü. İnce’yi unuttu.

Gıcık oldu İri’ye Erkek işte dedi içinden.

İnce’yi unuttuğu kötü oldu. Çünkü onlar birbirlerine beş saniyede bir nereye gittiklerini hatırlatıyorlardı. Ve şimdi on saniye geçmişti ve hiç bir şey hatırlamıyordu.

Oh olsun derken tutamamıştı kendini. Göz göze gelmişlerdi.

Ne İnce’yi, ne Küba’yı ne de adının İri olduğunu hatırlamıyordu.

İnsana adını başkaları hatırlatır. Balıklara da. Beter olsun.

O yüzden kayboldu derin sularında Atlantiğin. Ve koca bir balina onu da yuttu. Mucize bu ya balinanın midesinde İnce’yi buldu. Onları yutan balina aynıymış. İnce ölmemiş, tam tersi midenin sıcaklığında dirilmiş. Ama oradan çıkarsa ölecek, İri’de nereye gittiğini ve adını unutacak. O yüzden artık ikisi de buradalar.

 Ne fark eder insana sevdiğinin yanı cennettir.

Sevmeden hiçbir şeyin tadı yok değil mi demişti sonunda. Neden anlatmıştı bilmiyordu bu masalı. Bildiği tek şey vardı O İnce’ydi ama O İri olabilir miydi?

Ömür Bayramoğlu
29/9/2007, Suadiye

VENÜS'ÜN DOĞUŞU

Boticelli Sandro (1455- 1510 Floransa ) Yeni biçimlenmekte olan Rönesans resim anlayışı içinde özellikle kadın figürlerindeki incelikli ve lirik anlatımıyla tanınmıştır.
‘Venüs’ün Doğuşu’ adlı yapıtı Lorenzo di Medici tarafından ısmarlanmıştır. Sanatçı Medici ailesiyle yakın ilişki içerisinde olmuş , onların Platonik felsefeye dayanan hümanist anlayışlarını paylaşmıştır. Boticelli’nin en ünlü yapıtı olan tablo , tüm zamanların ve çağınında en tanınmış yapıtları arasında yer almaktadır.

Eser 1486 tarihlidir. Klasik mitolojide bir konunun görsel ifadesidir. Mediciler’in kır evi için sipariş edilen , dinsel bir içerik taşımayan , anıtsal boyutta yapıtların gerçekleştirildiği bir ortamda üretilen Venüs’ün Doğuşu’nda çizginin gene süslemeci anlamda kullanıldığı görülür.

Tablonun konusu kolayca anlaşılmaktadır. Bir istiridye kabuğu üzerinden denizden çıkan Venüs , uçan rüzgar tanrısı ve çiçek tanrısı tarafından , bir gül yağmuru altında karaya itiliyor. Venüs karaya ayak basarken Hora’lardan birisi , kırmızımsı bir örtüyle onu karşılıyor.

Kompozisyonun odağını denizin köpükleri üstündeki bir istiridye kabuğundaki Venüs oluşturmaktadır. Yukarıda solda iki allegorik figür yer almaktadır. Bunlar nefesleriyle denizleri dalgalandıran ve karaya doğru iten Batı rüzgarı Zephyros ile Çiçekler Tanrıçası Flora’dır. Sağda ise ağaçların yer aldığı bir tabiat görünümü içinde çiçekli elbisesiyle Venüs’ü karşılayan bir Hora tavsir edilmiştir.(Hora’lar doğada düzeni simgeleyen üç tanrıçadır.)

Kuruluş şeması üçgen çatıya göre şekillendirilmiştir ve yapıtın ana ekseni üzerinde Venüs yer almaktadır. Etkin tanrıça özelliğinin uzağında ve erotik bir havada gösterilirken doğayla bütünleşen bir kadın şeklini almıştır. Boticelli’nin Venüs’ü o kadar güzel ki , boynunu doğal olmayan uzunluğunun, sarkan omuzlarının, sol kolu vücuda bağlayan garip yöntemin farkına varmıyoruz. Çizgi zarifliği elde etmek için ,Boticelli’nin doğaya karşı bu özgür davranışı , çizginin uyumunu ve güzelliğini çoğaltıyor ve Venüs’ün gökyüzünün bir armağanıymış gibi kıyılarımıza itilmiş yumuşak ve zarif bir yaratık olduğunun izlenimini veriyor.

Doğa ve kadın olgusuyla temsil edilen tanrıça , hayat veren , ışıkla bütünleşen ve aşk ve güzellikleri yönlendiren sembolik bir öğe olmuştur.

Resimle ilgili teknik bilgileri yazdıktan sonra Boticelli ve özellikle Venüs'ün Doğuşu ve İlkbahar eserlerine duyduğum  yakınlığı da bura da paylaşmak istiyorum. Bu resimleri özellikle bloğumda paylaşmak ve yazmak istedim. Burada paylaşacağım her resim, her kitap benim için özel olan olacaktır. Üniversitede Rönesans dönemini işlerken bu tabloların gördüğüm an renkleri, figürleri, mitolojik öyküleri beni içlerine çekti. Şansıyım ki Ufizzi'de gerçeklerini görme şansım oldu, galerinin diğer bölümlerini gezip gezip tekrar tekrar bu tablolarının olduğu odalara gitmiştim. Büyük bir özenle Venüs'ün Doğuşu'nun röprodüksiyonunu alıp oralardan taşıyıp biraz büyük de olsa başucu tablom yaptım.

Ömür Bayramoğlu 3/10/2008